Yazar: KATARİNA DANDAROVA
Bu soruyu cevaplamak hiç de kolay değil.
Hong Kong 1997 yılına kadar bir İngiliz kolonisiydi. Hong Kong’un yeniden Çin’e geçişi üzerine Birleşik Krallık ve Çin hükümetleri, Hong Kong’u gelecek 50 yıl boyunca yönetecek temel bir yasa, diğer bir değişle küçük bir anayasa üzerinde anlaştılar. Bu temel yasaya göre Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti’ne bağlı bir özerk idari bölge olarak kendi para birimine, hukuk sistemine ve parlamenter sisteme sahip olacaktır. Çinliler bu yönetim şeklini bir ülke, iki sistem olarak isimlendirmişlerdir. Hong Kong’un koloni yönetimi sırasında yüksek derecede özerkliğe sahip olması ve Hong Kong’taki kapitalist ekonominin, hukukun üstünlüğünün ve yaşam tarzının Komünizm ile yönetilen Çin’den oldukça uzak olması nedeniyle Temel Yasa’nın kabul edilmesi Hong Kong’un el değiştirmesi sürecinde kritik bir öneme sahipti.
Öyleyse neler bağımsızdır?
- Hong Kong ve Çin arasındaki sınır varlığını korumaktadır. Çin vatandaşlarının Hong Kong’a girebilmeleri için vize gerekmektedir.
- Hong Kong Doları resmi para birimidir. Çin’in resmi para birimi olan Renminbi Hong Kong’da az sayıdaki birkaç mağaza haricinde kabul edilmemektedir. Hong Kong doları da Çin Halk Cumhuriyeti sınırları içerisinde kanuni para birimi olarak kabul edilmemektedir.
- Hong Kong tamamen ayrı bir hukuk sistemi olan Anglo Sakson hukuk sistemine sahiptir.
- Hong Kong kendi bağımsız yasama, yürütme ve yargı yetkisini sürdürmektedir. Örneğin; Çin Halk Cumhuriyeti’nden gelen herhangi bir tutuklama veya suçluların iadesi talebi iç hukuka göre değil uluslararası hukuka göre yürütülecektir.
- Çin Halk Cumhuriyeti’nin resmi dili olan Mandarin ’in aksine Hong Kong’un resmi dilleri Kanton Çincesi ve İngilizcedir.
Neler Çin Halk Cumhuriyeti tarafından yönetilecektir?
- Uluslararası ilişkiler ve ulusal savunma konuları
- Bölge yöneticisi ve hükümetin başkanı, icra başkanıdır. İcra başkanı temel yasa uyarınca seçim kurulu tarafından seçilmesine rağmen, Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Halk Hükümeti (Danıştay) tarafından bu göreve atanmalıdır.
Sonuç olarak Hong Kong ne Çin Halk Cumhuriyeti’ne bağlı bir şehir ne de tamamen bağımsız bir ülke değildir. Hong Kong, Çin’e bağlı özel idari bölgedir. Günümüzde Çin Halk Cumhuriyetine bağlı 2 özel idari bölge mevcuttur. Bunlar: Hong Kong ve Macau’dur.
Peki Tibet ve Tayvan’ın durumu nedir?
Bu ikisi Çin Halk Cumhuriyeti’ne bağlı özel idari bölgeler değildir. Tibet Çin Halk Cumhuriyeti içerisinde yer alan bir bölge konumundadır. Tayvan ise bağımsız bir ülkedir.
Kaynaklar:
http://www.gov.hk/en/about/govdirectory/govstructure.htm
http://www.mzv.cz/hongkong/cz/hongkong/politicke_usporadani/index.html
