Yazar: Katarina Dandarova
Çeviri: Mustafa Cansu
Editör: Ahmet Okutan
Demokratik Kongo Cumhuriyeti eski başkan yardımcısı Jean-Pierre Bemba 21 Mart 2016’da insanlığa karşı iki suçtan (cinayet ve tecavüz) ve üç savaş suçundan (cinayet, tecavüz ve yağma) dolayı suçlu bulundu. Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin bu kararı, kendi kısa tarihinin en dikkat çekicilerinden biri oldu. Neden böyle?
- Bay Bemba, Mahkeme’nin bu zaman kadar hüküm giydirdiği 3.kişiydi
- Rekor sayıda sivil mağdur-5200’den fazla-davaya dâhil oldu
- Mahkeme, ilk defa tecavüze savaş silahı gibi odaklandı
- İlk defa bir şüpheli, kendi emrindekilerin suç işlemesinden dolayı Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsünün 28.Maddesinin a bendi uyarınca hüküm giydi.
Tüm bunların hepsi, Ocak 2002’den Mart 2003’e kadar, Bay Bemba’nın özel askeri birliklerini -Kongo Kurtuluş Hareketi (MLC)- bir karışıklık döneminde Orta Afrika Cumhuriyeti sınırlarının ötesine göndermesi ile gerçekleşti. Sayısı 1500 civarında olan askeri birliği, geniş bir coğrafi alanda kontrolü altında toplanan her bölgede sivillere karşı birçok cinayet, yağma ve tecavüz olayına karıştı. Kendi akrabalarına zorla izlettirilerek, çoğu zaman aynı ailenin üç kuşağına bile çoklu tecavüz edildi. Mağdurların yasal temsilcileri dava boyunca söylediklerine göre: “Çoğu tecavüz ve aynı zamanda yağma, halkın önünde topluca, bazen de mağdurların akrabalarının gözleri önünde gerçekleştirildi. Bu uygulama CAR’ın barışçıl nüfusunu terörize etmeyi amaçlamıştı. Bu olaylar, tecavüzün ve yağmalanmanın sistematik olduğunu ve her yerde, her zaman, çoklu tecavüzcüler tarafından aşağılayıcı bir şekilde yapıldığını gösterdi.’’
Bay Bemba, suçları işleyen askeri güçler üzerinde etkin bir yetki ve kontrolü olup, etkili bir ordu komutanı sıfatıyla hareket eden birisi olarak bu eylemleri önleme veya bastırma yetkisi dâhilinde gerekli ve makul önlemleri almadığı için hareketlerinden sorumludur. Uluslararası Ceza Mahkemesi onu toplam 18 yıl hapse mahkum etti.
Temyiz başvurusu yapıldığından davalar halen devam etmektedir. Davanın gelişimi hakkında daha fazla bilgi için ICC web sayfasını ziyaret edebilirsiniz:
https://www.icc-cpi.int/car/bemba
