Hazırlayanlar: EKİN YAVUZ, ELİF YILDIZ
- Philip C. Jessup Farazi Dava Yarışması (The Philip C. Jessup Moot Court Competition, Jessup) uluslararası hukuka adanmış dünyanın en eski ve en büyük farazi dava yarışmasıdır. Her sene yaklaşık 90 ülkeden 700 hukuk fakültesi yarışmada yer almak için başvuruda bulunmaktadır. 1960’dan beri yapılan Jessup Farazi Dava Yarışması adını; uluslararası hukuk profesörü ve ABD’nin Uluslararası Adalet Divanı (International Court of Justice) temsilcisi olarak uzun yıllar Divan’da yargıçlık yapmış, alanında hukuk dünyasına büyük katkı sağlamış Philip C. Jessup’ dan almaktadır.
- Jessup Farazi Dava Yarışmasında her üniversiteyi yalnızca bir takım temsil edebilir. Bir ülkede yarışmaya birden fazla başvurmuş üniversite takımı olması halinde Ulusal Elemeler (National Rounds) organize edilir. Başvuran takım sayısının 1-10, 11-20, 21-30 ve benzeri aralıklarda olmasına göre 1,2,3 veya daha fazla üniversite Ulusal elemeden çıkarak Washington D.C’de düzenlenen White & Case Uluslararası Elemeleri’ne katılmaya hak kazanır.
- ABD‘de her sene yüzden fazla hukuk fakültesi Jessup’a katılma talebinde bulunduğundan, ülkenin 10’dan fazla hukuk fakültesi uluslararası elemelerde yer almaktadır. Türkiye’de ise bu sayı değişiklik göstermekte ancak her sene yaklaşık on okul başvuruda bulunmaktadır ve genellikle Mart ayında gerçekleşen elemeler sonucunda 1 takım uluslararası elemelere katılmaktadır.
- Jessup Takımı en az iki, en fazla beş kişiden oluşur. Bütün takımlar her sene Ağustos ayında yayınlanan Jessup Kuralları (Jessup Rules) ‘na tabiidir. Takımın belirlenmesi süreci her hukuk fakültesinin kendi öngördüğü seçim sürecine tabiidir.
- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde bu süreç genellikle her sene takımda yer almak isteyenlere bahar-yaz döneminde yapılan duyuru, uluslararası hukuk bilgisini sınayan İngilizce sınav daveti, yazın okunması gereken materyallerin sınav katılımcılarına bildirilmesi ve son olarak mülakatla işlemektedir. Jessup takımına Milletlerarası Hukuk anabilim dalından bir akademisyen koçluk yapar. Takım oluşturulduktan sonra ILSA( International Law Students Association) ‘nın Jessup Team sistemine giriş yapılarak takım üyelerinin isimleri, takım koçu, üniversite ve fakülte bilgileri sisteme aktarılır.
- Jessup ile ILSA arasında yıllardır süregelen bir bağ bulunmaktadır. ILSA tarafından yarışmaya başvuru süreci organize edilmektedir ve ulusal elemelerin yöneticisi ve organizatörü de yine ILSA tarafından belirlenmektedir. Her takım kendisine ILSA web sitesinde açılan Jessup Takımı (Jessup Team) kısmından yarışmayla ilgili güncel bilgilendirmelere, kaynaklara vb. ulaşabilmektedir.
- Başvuru aşamasında başvuru ücreti ödenmesi hususunda da ILSA Temsilciliği (ILSA Chapter) olan hukuk fakülteleri indirimden yararlanmaktadır. Aynı zamanda ILSA Temsilciliği takıma hazırlık sürecinde destek de vermektedir. (Örneğin sözlü aşamada takımların dinlenmesi ve değerlendirilmesinde daha önce moot court yapmış üyelerin davet edilmesi gibi.)
- Jessup Takımı çalışmalara her sene Eylül ayında yayınlanan compromis’nin (The Jessup Problem) incelenmesiyle başlar. Bu compromis metni uluslararası hukukun güncel problemlerinin yansımasıdır. İki farazi ülke vardır (davacı ve davalı) ve aralarındaki uyuşmazlığın çözümü amacıyla Uluslararası Adalet Divanına başvururlar.
- Jessup Farazi Dava Yarışması yazılı (written) ve sözlü (oral) olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Takımlar compromis’e ilişkin yarışma yönetiminin belirtmiş olduğu tarihte (genellikle Ocak ayında önceden belirlenmiş bir gün) iki dilekçe (memorial) sunarlar. Dilekçeler farazi dava takımları tarafından hem davacı (applicant) hem de davalı (respondent) ‘ın uyuşmazlığa ilişkin haklı olduğunu işaret eden uluslararası hukuk kaynakları ve kavramları baz alınarak detaylı bir inceleme ve araştırma sonucunda yazılır. Dilekçe yazım süreci Jessup Kurallarında detaylarıyla paylaşılır ve takımlar tarafından incelenir. Her takım hem davacı hem de davalı dilekçelerini Jessup Yönetimi tarafından belirtilen sunma tarihinde sisteme girmek ve Washington D.C’ye incelenmek üzere göndermek zorundadır. Dilekçeler incelenir ve her takıma puan verilir. Takımlar dilekçelerini sunduktan sonra sözlü aşamaya hazırlanmaya başlarlar.
- Yarışmanın en önemli aşaması sözlü aşamadır ve puan değerlendirilmesine de en çok bu aşama etki etmektedir. Bu aşamada her takım iki davacı ve iki davalı olmak üzere dört tura çıkmak zorundadır. Bu turlarda her takım rakip dört üniversitenin Jessup takımıyla eşleştirilir ve konuşmacılar 2 kez davacı ve 2 kez davalı olmak üzere yarışırlar. Her iki Konuşmacı (oralists) konuşmalarını toplamda 45 dakika içerisinde farazi Uluslararası Adalet Divanı yargıçları önünde sunarlar. Bu aşamada kendilerine yargıçlar tarafından davayla ilgili, uluslararası hukukla ilgili, kaynakların içeriği ve atıf yapılan davalarla ilgili vb. sorular yöneltilebilir.
- Sözlü aşamada hitabet, uluslararası hukuk bilgisi, compromis’e ve atıf yapılan kaynaklara hâkimiyet vb. önemli rol oynamaktadır. Aynı zaman da burada kullanılan İngilizce de oldukça resmi, diplomatik ve akademik olmak zorundadır. Dört tur sonucunda bütün takımlar davet edilerek yarı finalde devam etmeye hak kazanmış takımlar ilan edilir. Yarı final sonucunda final turuna geçilir ve birinci olan takım ülkesini White & Case Jessup Uluslararası Elemelerinde (Jessup International Rounds) temsil etmek üzere Nisan ayında Washington D.C’ye gider.
- 2016 senesi Jessup konusu ise siber saldırı (cyber attack), casusluk ve kanıtların kabulü, dokunulmazlık ve sözleşmesel yükümlülükler ve insan hakları olarak sınıflandırılabilir.
ILSA Istanbul olarak, okulumuzu Jessup yarışmasında temsil edecek olan arkadaşlarımıza başarılar diliyoruz
KAYNAKÇA:
“Philip C. Jessup International Law Moot Court Competition.” International Law Students Association. Web. 29 Nov. 2015. <https://www.ilsa.org/jessuphome>
